Дзейнасць капітулаў уніяцкай царквы на тэрыторыі Беларусі ў гістарыяграфіі канца XVIII – ХІХ стст.

Abstract

Артыкул прысвечаны разгляду дзейнасці капітулаў уніяцкай царквы на тэрыторыі Беларусі ў гістарыяграфіі канца XVIII – ХІХ стст. Акцэнтуецца ўвага на тым, што нягледзячы на дастаткова распаўсюджанае меркаванне пра капітулы як інстытут у каталіцызме і некаторых галінах пратэстантызму, яны былі характэрны і для ўніяцкай царквы. У артыкуле адзначаны шматлікія праблемныя моманты, якія падымаліся аўтарамі канца XVIII – ХІХ стст. пры разглядзе інстытута капітулаў уніяцкай царквы. Адзначаецца, што галоўную ролю ў аналізе дзейнасці капітулаў адыгралі даследчыкі, якія былі пераважна святарамі ці выхадцамі са святарскага асяродку. Падкрэсліваецца, што кожны з іх часта меў свой погляд на ролю і месца капітулаў ва ўніяцкай царкве: некаторымі даследчыкамі прыводзіліся аргументы адносна самастойнасці інстытута капітулаў, іншыя аўтары сцвярджалі, што капітулы прыўнесены на ўніяцкую глебу з каталіцызму, таму не маюць даўніх каранёў і традыцый. Шэраг аўтараў адзначаў важную ролю капітулаў у гісторыі царквы (у тым ліку і ў справе ўз’яднання ўніяцтва з праваслаўем), іншыя сцвярджалі, што роля і значэнне занадта перавышана некаторымі даследчыкамі і прадстаўнікамі саміх капітулаў. Вывучэнне гэтых дыскусій, як і розных падыходаў у асэнсаванні дзейнасці капітулаў, дазваляе лепш зразумець асаблівасці развіцця ўніяцкай царквы на тэрыторыі Беларусі