Ідэалагiчная канцэпцыя дзяржаўнасцi ў беларускiм летапiсаннi перыяду ВКЛ

Abstract

В статье белорусские летописи рассматриваются как отражение общественно-политической жизни эпохи. Совокупность идей летописного произведения выражает позицию тех, кто выступал заказчиком летописной концепции. В статье на конкретном лингвистическом материале показаны аспекты оформления идеологической концепции, белорусского средневекового государства. За основу взят текст «Летописца» — документально-исторической повести, созданной в конце XIV ст., вероятно, в среде великого князя Витовта. Идеологической задачей было обоснование права Витовта на преемственность власти в ВКЛ. Автор «Летописца» при помощи устойчивых летописных выражений нарисовал картину борьбы за великокняжеский престол между Кейстутом и Ягайлой. В отношение Витовта он создал художественный образ справедливого руководителя государства. Белорусские летописи отразили период наивысшего международного авторитета ВКЛ — одного из главных центров объединения всех восточнославянских земель в период от Альгерда до Витовта.

У артыкуле беларускія летапісы разглядаюцца як адлюстраванне грамадска-палітычнага жыцця эпохі. Сукупнасць ідэй летапіснага твора выражае пазіцыю тых, хто выступаў заказчыкам летапіснай канцэпцыі. У артыкуле на канкрэтным лінгвістычным матэрыяле паказаны аспекты афармлення ідэалагічнай канцэпцыі беларускай сярэднявечнай дзяржавы. За аснову ўзяты тэкст "Летапісца" - дакументальна-гістарычнай аповесці, створанай у канцы XIV ст., верагодна, у асяроддзі вялікага князя Вітаўта.Ідэалагічнай задачай было абгрунтаванне права Вітаўта на пераемнасць улады ў ВКЛ. Аўтар «Летапісца» пры дапамозе ўстойлівых летапісных выразаў намаляваў карціну барацьбы за вялікакняскі пасад паміж Кейстутам і Ягайлам. У адносінах да Вітаўта ён стварыў мастацкі вобраз справядлівага кіраўніка дзяржавы. Беларускія летапісы адлюстравалі перыяд найвышэйшага міжнароднага аўтарытэту ВКЛ - аднаго з галоўных цэнтраў аб'яднання ўсіх усходнеславянскіх земляў у перыяд ад Альгерда да Вітаўта.