Леварадыкальная плынь беларускага нацыянальнага руху: спробы легалізацыі ў міжваеннай Заходняй Беларусі

Abstract

Для падрыхтоўкі комплекснага даследавання па гісторыі беларускага нацыянальнага руху ў міжваеннай Заходняй Беларусі актуальным з’яўляецца вызначэнне розных плыняў гэтага руху з мэтай іх асобнага даследавання. У артыкуле акцэнт робіцца на вывучэнні леварадыкальнай плыні беларускага руху і спробах яе легалізацыі ў грамадска-палітычным жыцці Заходняй Беларусі ў міжваенны перыяд. Камуністычная партыя Заходняй Беларусі з’яўлялася ключавой арганізацыяй гэтага палітычнага накірунку, аднак яна лічылася нелегальнай арганізацыяй і не магла паўна- вартасна ажыццяўляць сваю працу сярод шырокіх колаў грамадства. Легалізацыя леварадыкаль- нага руху ў Заходняй Беларусі мела некалькі спроб, кожная з якіх была звязана з дзейнасцю пэўнай палітычнай структуры. На аснове гістарыяграфічных здабыткаў і раней невядомых крыніц у артыкуле праводзіцца аналіз дзейнасці такіх арганізацый, як Беларуская сялянска-работніцкая грамада, Таварыства беларускай школы, дэпутацкі клуб «Змаганне», Цэнтр нацыянальна-вызваленчага руху, раскрываюцца прычыны іх стварэння і асаблівасці фарміравання арганізацыйных структур. У заключэнні аўтар прыходзіць да высноў, што легальныя праекты беларускіх леварадыкалаў сталі прыкметнымі і масавымі з’явамі палітычнага жыцця Заходняй Беларусі, аднак усе яны беспадстаўна былі ліквідаваны польскімі ўладамі, якія бачылі ў іх значную канкурэнцыю для сваіх адміністрацыйных інстытутаў на так званых «крэсах усходніх».