Асноўныя напрамкі вывучэння афарызма (эмпірычны і тэарэтычны аспекты)

Abstract

Вызначэнне эмпірычных, протанавуковых і тэарэтычных (уласна навуковых) уяўленняў аб афарызме адыгрывае найважнейшую ролю ў развіцці афарыстыкі як асобнага адгалінавання ведаў. У артыкуле прадстаўлены агляд развіцця інтэрпрэтацый афарызма ў еўрапейскім філасофскім, літаратурным, фальклорным і навуковым працэсах на працягу апошніх больш чым двух з паловай тысячагоддзяў. Мэта даследавання – акрэсліць асноўныя напрамкі вывучэння афарызма ў эмпірычным і тэарэтычным аспектах ад протанавуковых ведаў да ўласна навуковага асэнсавання. У выніку даследавання ўстаноўлена, што эмпірычныя разуменні не толькі акрэслілі развіццё протанавуковых напрамкаў вывучэння, але і прадвызначылі фармаванне ўласна навуковага асэнсавання афарызма. Тэарэтычны аспект вывучэння афарызма размяжоўваецца на чатыры асноўныя падыходы: літаратуразнаўчы, філасофска-навуковы, фалькларыстычны, мовазнаўчы. Найбольш значным у дыяхранічнай перспектыве з’яўляецца філасофска-навуковы падыход, у сінхранічным плане – літаратуразнаўчы, у аналітычным ракурсе – фалькларыстычны, у сінтэтычнай праекцыі – лінгвістычны падыход. Менавіта моўная прырода афарызма аб’ядноўвае ўсе астатнія навуковыя падыходы, паколькі грунтуецца на яго разуменні як аднафразавага тэксту з абагульненым зместам, што актуальна ў межах і філасофіі, і літаратуры, і ў фальклоры, і ў маўленчай практыцы.