Эвалюцыя правоў шляхты як фактар станаўлення беларускай дзяржаўнасці (канец XIV - пачатак XVI ст.)

Abstract

З канца XIV ст. пачынаецца перыяд заканадаўчага афармлення правоў шляхецкага саслоўя які паўплываў на дзяржаўны лад Вялікага княства Літоўскага. Станаўленне i ўмацаванне ВКЛ праходзіла ў цеснай сувязі з афармленнем правоў шляхты. Працэс гэты працягваўся не адно стагоддзе, i таму нельга пагадзіцца з М. К. Любаўскім, які сцвярджае, што саслоўе феадалаў у Вялікім княстве Літоўскім было створана адным актам - Гарадзельскім прывілеем 1413 г. Для прызнання асобы шляхцічам першапачаткова не патрабавалася якіх-небудзь фармальных умоў увогуле, для гэтага трэба было несці ваенную павіннасць.

С конца XIV в. начинается период законодательного оформления прав шляхетского сословия который повлиял на государственный строй Великого Княжества Литовского. Становление и укрепление ВКЛ проходило в тесной связи с оформлением прав шляхты. Процесс этот продолжался не одно столетие, и поэтому нельзя согласиться с М. К. Любавским, утверждающим, что сословие феодалов в Великом княжестве Литовском было создано одним актом - Городельским привилегией 1413 г. для признания личности шляхтичем изначально не требовалось каких-либо формальных условий в общем, для этого нужно было нести военную повинность.