Адносіны царызму да настаўніцтва Беларусі (другая палова XIX - пачатак XX ст.)

Abstract

У другой палове ХІХ ст. у еўрапейскіх краінах хуткімі тэмпамі развіваліся капіталістычныя грамадска-эканамічныя адносіны. што стварыла патрэбу ў пашырэнні пісьменнасці насельніцтва і развіцці прафесійнай адукацыі. У Беларусі ў гэты час, нягледзячы на кансерватыўную палітыку царызму, узніклі спецыяльныя педагагічныя навучальныя ўстановы, былі зроблены першыя спробы правядзення настаўніцкіх з’ездаў і нарад, стварэння прафесійных саюзаў. Настаўніцтва на мяжы XIX-XX стст. складала значную частку інтэлігенцыі Беларусі, іграла асобую ролю ў жыцці грамадства. Незадаволенае сваім грамадскім статусам, яно пачало барацьбу за паляпшэнне матэрыяльнага і прававога становішча. Для больш глыбокага асэнсавання працэсаў беларускага адраджэння неабходна асэнсаваць і засвоіць усё пазітыўнае, што было назапашана за другую палову XIX і ў пачатку XX ст. Асаблівую каштоўнасць уяўляе вопыт прафесійнай падрыхтоўкі і дзейнасць дзяржавы ў вырашэнні кадравага пытання ў галіне народнай адукацыі. Актуальнасць тэмы вызначае і тое, што да гэтага часу фактычна няма спецыяльнага даследавання дадзенай праблематыкі.

Во второй половине ХІХ в. в европейских странах бурно развивались капиталистические социально-экономические отношения, что вызвало необходимость расширения грамотности населения и развития профессионального образования. В Белоруссии в это время, несмотря на консервативную политику царизма, создавались специальные педагогические учебные заведения, предпринимались первые попытки проводить съезды и собрания учителей, создавать профессиональные союзы. Преподавание на рубеже XIX-XX веков. составляли значительную часть интеллигенции Беларуси, играли особую роль в жизни общества. Неудовлетворенное своим социальным положением, оно начало борьбу за улучшение своего материального и правового положения. Для более глубокого понимания процессов белорусского возрождения необходимо понять и усвоить все положительное, что накопилось во второй половине XIX и начале XX веков. Особую ценность представляет опыт профессиональной подготовки и деятельность государства по решению кадрового вопроса в сфере народного просвещения. Актуальность темы определяет и тот факт, что до сих пор специального изучения данного вопроса фактически нет.